Ауыл туралы

 Шоқан Уәлиханов шың есімі – Мүхамед қанапия, ал Шоқан – анасының еркелетіп қойған аты. 1835 жылы қараша айында Қүсмурын  бекінісінде туған. Шоқан балалық шағын әуелі Қүсмурында кейін өзінің атамекені Сырымбетте өткізген.
             Болашақ ғалым бойындағы рухани қасиеттердің басты белгілері жастық шағынан  - ақ қалыптаса бастады. Ерте есейген Шоқан өз пікірлерін үлкендерше тіжырымдайтын. Оның жетіле беруіне, сана – сезімінің ерте оянунына әжесі Айғағым үлкен әсер етті.
             Шоқаның жас шағынаң ғылымға ден оюына әкесінің алдығы қатарлы орыс ителегенциясы өкілдерімен тығыз байланысты болуы үлкен әсер етеді.
             1847 жылдың кезінде он екі жасар Шоқан туған елінен түнғыш рет сапар шегіп, әкесімен Омбыға келеді. Әкесі өзінің орыс достары көмегімен баласын сол кездегі ең алдыңдағы қатарлы  оқу орнына Сібір кадет корпусына оқуға түсіреді.